Over het project
Het CYANTIR project is twee jarige onderzoeksproject gefinancierd door Federale Overheidsdienst,Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. CYANTIR beoogt te onderzoeken of irrigatie met microcystine gecontamineerd water risicovol is voor de volksgezondheid in termen van restconcentraties microcystine die op of in het gewas accumuleren en dus door het humaan lichaam kunnen worden opgenomen na consumptie.
Hiertoe zullen 3 typisch rauw geconsumeerde gewassen onder gecontroleerde omstandigheden worden geïrrigeerd met water gespiked met het MC-LR microcystine. De gewassen betreffen sla, wortel en aardbei en zijn gewassen waarvan respectievelijk het blad, de wortel en de vrucht worden geconsumeerd. Vervolgens zal een risicobeoordeling worden uitgevoerd op basis van de blootstellingsroutes en blootstellingsmedia voor de consument. Om de bloostelling te berekenen zal een deterministische aanpak gebruikt worden aan de hand van de laatste Belgische consumptiepeiling volgens EFSA protocols.
Cyanobacteriën (blauwgroene algen) zijn micro-organismen met een wereldwijde verspreiding. Ze komen natuurlijk voor in zoet, brak en zeewater. Bij gunstige omstandigheden (temperatuur, lichtpenetratie, pH, nutriënten, verblijftijd in het meer of het kanaal) kunnen gevaarlijke verhogingen van cyanobacteriële bloei optreden. Naast schadelijke effecten op de biodiversiteit van ecosystemen, kunnen cyanobacteriële massapopulaties de beschikbaarheid en de veiligheid van watervoorraden voor drinkwatervoorziening voor mens en vee, voor irrigatie van gewassen, voor aquacultuur en voor industriële verwerking benadelen. Eutrofiëring en klimaatverandering hebben wereldwijd geleid tot een toename van cyanobacteriënbloei in stilstaande tot traag stromende wateren.
Ook in België werd dikwijls bloei waargenomen, vooral in stilstaande, ondiepe en sterk geëutrofieerde vijvers en waterbassins. Door de aanhoudende droogteperiodes worden ook bloeien vastgesteld in kanalen en open oppervlaktebassins die regenwater opvangen. Deze oppervlaktebassins en kanalen worden veelvuldig gebruikt voor het irrigeren van gewassen, en bloeien vormen een rechtstreekse bedreiging voor de volksgezondheid. Vele bloeivormende cyanobacteriën produceren namelijk gifstoffen (cyanotoxines).
Microcystis aeruginosa is de belangrijkste bloeivormende cyanobacterie in België en is een producent van microcystine (MC) waarvoor toxische effecten op planten, dieren en mensen zijn aangetoond. Het risico voor de voedselveiligheid veroorzaakt door de irrigatie van landbouwgewassen met water belast met microcystines werd in België nog niet en internationaal nog maar beperkt bestudeerd. Deze knowlege gaps zullen in Cyantir onderzocht worden.
